Hội chứng Female Athlete Triad con gái thường gặp khi tập gym
Với sự phát triển của thể thao hiện đại phụ nữ cũng có nhu cầu tham gia hoạt động thể hình để có vóc dáng mong muốn. Tuy nhiên, các hoạt động mạnh đòi hỏi hỏi phải tập luyện vất vả cùng với chế độ ăn không hợp lý khiến chị em dễ mắc phải vấn đề sức khỏe. Trong đó có hội chứng Female Athlete Triad, hãy cùng Dáng Việt tìm hiểu nhé!
Hội chứng Female Athlete Triad: Nguy cơ âm thầm khi con gái tập gym cực đoan
Tập gym giúp phụ nữ khỏe đẹp, nhưng nếu lạm dụng tập luyện và ăn kiêng không đúng cách, bạn có thể vô tình đẩy cơ thể rơi vào tình trạng hội chứng Female Athlete Triad – một tình trạng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản, mật độ xương và năng lượng sống.
Đây không chỉ là vấn đề của vận động viên nữ chuyên nghiệp. Rất nhiều bạn nữ tập gym, đặc biệt là người theo chế độ giảm cân cực đoan, cũng có nguy cơ mắc phải mà không hề hay biết.
Hội chứng Female Athlete Triad là gì?
Female Athlete Triad hay còn gọi là “tam chứng” bao gồm ba hội chứng thường gặp như: Mất cân bằng năng lượng, dẫn tới rối loạn ăn uống; rối loạn kinh nguyệt, thậm chí bị vô kinh và loãng xương.
Female Athlete Triad (tạm dịch: bộ ba rối loạn ở nữ vận động viên) là một hội chứng bao gồm 3 thành phần chính:
- Suy giảm năng lượng (Low Energy Availability) – thường do ăn kiêng quá mức kết hợp tập luyện cường độ cao.
- Rối loạn kinh nguyệt (Menstrual Dysfunction) – có thể là kinh nguyệt không đều hoặc mất kinh hoàn toàn.
- Suy giảm mật độ xương (Low Bone Mineral Density) – làm tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương.
Không nhất thiết phải có cả ba biểu hiện cùng lúc mới bị xem là mắc hội chứng này. Chỉ cần một trong ba biểu hiện kéo dài và không được xử lý cũng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe lâu dài.
Vì sao con gái tập gym lại dễ gặp hội chứng này?
Hội chứng này thường xảy ra ở những phụ nữ có xu hướng:
- Ám ảnh với cân nặng, vóc dáng lý tưởng
- Tập gym quá mức mỗi ngày mà không phục hồi đầy đủ
- Áp dụng chế độ ăn giảm cân cực đoan, thiếu năng lượng
- Lo sợ tăng cân nên kiêng chất béo, cắt tinh bột triệt để
- Stress trong công việc – học tập – hình thể (rối loạn hành vi ăn uống tiềm ẩn)
Đặc biệt ở những bạn nữ mới bắt đầu tập gym và theo trend giảm mỡ – độ dáng nhanh trong thời gian ngắn, nếu không được hướng dẫn đúng, sẽ rất dễ rơi vào vòng xoáy này.
Dấu hiệu nhận biết hội chứng Female Athlete Triad
Mất cân bằng năng lượng
Nguyên nhân chính gây ra sự mất cân bằng năng lượng là do thiếu kiến thức về dinh dưỡng. Hầu hết các cô đều cố gắng giảm cân và vận động tập luyện quá sức. Việc ăn uống không theo khoa học và vận động mạnh này gây mất cân bằng năng lượng. Một vài người ăn theo một chế độ ăn giảm cân nào đó nhưng không hiểu rõ bản chất của nó, dẫn tới đi lệch hướng.
Các trường hợp trên gây ra tình trạng thiếu năng lượng cho cơ thể khi lượng năng lượng nạp vào luôn thấp hơn lượng tiêu thụ và không đủ dùng. Nếu các bạn nữ tiếp tục duy trì thói quen sinh hoạt như vậy sẽ gây ảnh hưởng đến tâm lý: chán ăn, không muốn tập luyện và gây ra rối loạn ăn uống.
Dấu hiệu sớm bao gồm:
- Mệt mỏi kéo dài dù ngủ đủ giấc
- Dễ tụt huyết áp, choáng váng
- Khó phục hồi sau mỗi buổi tập
- Rối loạn tiêu hóa, mất ngủ
- Hay cáu gắt, dễ chán nản
Rối loạn kinh nguyệt, thậm chí vô kinh
Tập thể dục mạnh và không ăn đủ lượng calo có thể làm giảm các hormon điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt. Kết quả là mất cân bằng năng lượng kết hợp với rối loạn ăn uống sẽ làm gián đoạn các hoạt động của hệ nội tiết. Nội tiết tố nữ estrogen giảm gây ra hiện tượng rối loạn kinh nguyện hoặc vô kinh. Biểu hiện của chứng rối loạn kinh nguyệt là:
- Trễ kinh thường xuyên hoặc mất kinh từ 3 tháng trở lên
- Chu kỳ thất thường (rút ngắn – kéo dài bất thường)
- Kèm theo các triệu chứng như nổi mụn, tóc rụng, mất ham muốn
Mất kinh không chỉ là chuyện sinh sản. Đây là báo động đỏ về tình trạng rối loạn nội tiết do cơ thể thiếu năng lượng và cortisol tăng cao. Nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến mật độ xương, tim mạch và hệ miễn dịch.
Tham khảo thêm:
Loãng xương
Biểu hiện:
- Đau nhức cơ xương khớp bất thường
- Chậm phục hồi sau chấn thương
- Có thể bị gãy xương dù không va chạm mạnh
Nhiều bạn nghĩ loãng xương là bệnh “của người già”, nhưng với nữ tập gym sai cách, loãng xương ở tuổi 25–30 là hoàn toàn có thể xảy ra nếu không bổ sung đủ năng lượng và dinh dưỡng (đặc biệt là canxi, vitamin D).
Từ việc mất cân bằng năng lượng, rối loạn ăn uống và rối loạn chức năng nội tiết. Estrogen trong cơ thể các bạn nữ sẽ thấp đi. Mức estrogen thấp và chế độ dinh dưỡng kém làm giảm lượng canxi và dẫn đến chứng loãng xương. Lúc này, khả năng lưu thông các chất trong máu bị giảm. Từ đó sức khỏe xương cũng giảm xuống theo. Do đó, chất lượng và độ chắc khỏe của xương sụt giảm và gây ra loãng xương.
Female Athlete Triad khác với rối loạn ăn uống thế nào?
Khác với các dạng rối loạn ăn uống (eating disorder) như anorexia hay bulimia, hội chứng Female Athlete Triad không nhất thiết xuất phát từ tâm lý bệnh lý. Nó xảy ra do mất cân bằng giữa năng lượng nạp vào – tiêu hao kéo dài, dù người tập vẫn nghĩ mình đang khỏe.
Điểm nguy hiểm là: người mắc không tự nhận ra mình có vấn đề, vì họ vẫn ăn, vẫn tập và vẫn nghĩ mình khỏe hơn người khác. Chính vì vậy, Female Athlete Triad rất dễ bị bỏ qua hoặc phát hiện muộn.
Hậu quả của Female Athlete Triad
- Không muốn giao tiếp và luôn muốn ăn một mình
- Luôn cảm thấy khát dù ít vận động
- Thường xuyên gặp stress
- Rối loạn các chức năng phụ nữ
- Đau mỏi cột sống, vùng đầu gối do bị loãng xương
- Sinh hoạt bị xáo trộn
Làm sao phòng tránh hội chứng này?
1. Ăn đủ – đúng – không ám ảnh calo
- Không giảm ăn quá nhanh hoặc dưới 1200 kcal/ngày (nữ)
- Không cắt bỏ hoàn toàn tinh bột, chất béo lành mạnh
- Luôn ưu tiên protein chất lượng cao: thịt nạc, cá, trứng, đậu…
- Chia bữa hợp lý trong ngày (3–4 bữa chính, 1–2 bữa phụ)
👉 Xem thêm: Meal plan giảm cân cho nữ ăn đủ chất không kiêng cực đoan
2. Tập vừa sức – ưu tiên phục hồi
- Lên lịch tập xen kẽ ngày nghỉ phục hồi
- Tập luyện nên kết hợp cardio + resistance training hợp lý
- Ngủ đủ 7–8 tiếng, tránh stress kéo dài
- Không tăng cường độ tập đột ngột trong thời gian ngắn
👉 Tham khảo: Tập gym bao nhiêu buổi 1 tuần là hiệu quả cho nữ?
3. Theo dõi sức khỏe chu kỳ – mật độ xương định kỳ
- Ghi chú chu kỳ kinh mỗi tháng để phát hiện bất thường
- Khám sức khỏe định kỳ, đo mật độ xương nếu có dấu hiệu nguy cơ
- Lắng nghe cơ thể – không chạy theo “trend giảm mỡ” mù quáng
- Tìm sự hướng dẫn từ PT chuyên môn và dinh dưỡng học bài bản
Kết luận
Hội chứng Female Athlete Triad là mối nguy sức khỏe nghiêm trọng nhưng dễ bị bỏ qua ở nữ tập gym. Bạn có thể mắc phải ngay cả khi không phải là vận động viên chuyên nghiệp. Tập luyện – ăn uống là con dao hai lưỡi. Nếu không đúng cách, mục tiêu đẹp – khỏe có thể biến thành ám ảnh thể chất – tinh thần.
Đừng xem nhẹ các dấu hiệu cơ thể cảnh báo. Hãy tìm đến PT hoặc chuyên gia có kiến thức vững để đồng hành đúng đắn trong hành trình cải thiện vóc dáng.
Tin khác